Documento presentado o xoves un de decembro pola plataforma 'Por unhas prácticas dignas no xornalismo' que integran o Foro de Organizacións de Xornalistas (FOP) -no que está integrado o Colexio Profesional de Xornalistas de Galicia-, a Fape, outros Colexios de Xornalistas e portavoces dos estudantes de xornalismo.

O Ministerio de Educación, Cultura e Deporte regulou as prácticas académicas externas dos estudantes universitarios polo Real Decreto 592/2014, de 11 de xullo, que entre outros aspectos establece que, dado o seu carácter formativo, o seu contido non poderá dar lugar á substitución da prestación laboral propia de postos de traballo. Ademais, nel prevese que os alumnos poderán percibir unha achega económica da empresa, institución ou entidade colaboradora, en concepto de bolsa ou axuda ao estudo, nos casos en que así se estipule.

Con todo, nunha contorna de profunda crise que afecta aos medios de comunicación, a realidade demostra que se están a rexistrar numerosos casos nos que os estudantes en prácticas ocupan postos estructurais nos cadros de persoal das redaccións sen recibir unha axuda económica a cambio, substitúen a profesionais veteranos que son despedidos por resultar máis caros ás empresas, o que está pervirtiendo o sentido das prácticas, que é o de complementar os coñecementos adquiridos na formación académica, ao se converter nunha ferramenta que envía ao desemprego a quen contaba co posto de traballo e escraviza aos estudantes. 

As organizacións firmantes deste escrito vimos denunciando esta situación e solicitamos de forma reiterada que se intensifique a inspección laboral, especialmente nos periodos de vacacións, cando aumenta o problema porque se substitúe persoal fixo por estudantes, o que deu lugar a sancións a varias empresas do sector.

Os alumnos tamén alzaron a súa voz. Nunha recente campaña de recollida de sinaturas encabezada por Eduardo Robaina, matriculado no grao de Xornalismo da Universidade Complutense de Madrid, denunciouse que se ofertan prácticas extracurriculares en empresas para os universitarios a través do Centro de Orientación, Información e Emprego (COIE) e moitas delas non reciben ningunha axuda económica, e ata algunhas son para traballar gratis na propia universidade.

Robaina, que conseguiu máis de 81.000 sinaturas a través da plataforma Change.org que foron entregadas ao rector da Universidade Complutense e aos responsables do COIE, argumentou que é unha vergonza que moitas empresas en España recorran a alumnos que queren introducirse no mundo laboral e ir coñecendo a súa profesión para gañar experiencia, aproveitándose deles por ser estudantes e facéndolles traballar sen recibir ningunha axuda económica.

As organizacións profesionais e sindicais que representamos á maioría do colectivo de xornalistas de España e os alumnos que emprenderon esta recollida de sinaturas constituímonos nunha plataforma, co obxectivo de dirixírmonos aos grupos parlamentarios para que promovan iniciativas encamiñadas á modificación da actual regulación das prácticas académicas extracurriculares externas dos estudantes universitarios, co fin de que deixen de ser un recurso para contar con man de obra barata e sexan compensadas cunha axuda económica acordada de antemán para gastos de manutención e transporte.

O obxectivo é que se respecte o principio de que non cubran postos na estrutura das empresas informativas, o que quere dicir, como se desprende do propio decreto, que non realicen o traballo que leva a cabo un profesional contratado, nin teñan un horario laboral de obrigado cumprimento como o persoal, nin cubran vacacións ou días libres, senón que a súa permanencia ou as tarefas que desempeñen na empresa sexan estrictamente as vinculadas a unhas prácticas.

Como criterios xerais, as prácticas non poderán exceder de catro horas diarias durante catro meses, excluíndo as noites, días festivos e fins de semana, salvo excepcións xustificadas; os estudantes en prácticas non superarán o 10% do persoal de cada sección ou departamento -as empresas de menos de 10 traballadores só poderán ter a unha persoa en prácticas- e rotarán polo menos por dúas seccións ou departamentos.

Débense establecer tamén os mecanismos legais necesarios para que se garanta o cumprimento correcto das titorías, tanto por parte da representación académica como pola empresa, institución ou entidade onde o alumno realice as prácticas, na que debe estar tutelado por un profesional do persoal que non sexa un responsable de sección ou departamento, con recoñecida experiencia ou licenciado en Xornalismo ou Comunicación Audiovisual.

A modificación das normas referidas ás prácticas académicas debe establecer que nos convenios colectivos se inclúa a regulación das mesmas e que as empresas informen á representación legal dos traballadores dos convenios de colaboración que subscriben coas entidades académicas, institucións ou entidades.

Nesas normas débese prohibir que as universidades, empresas, institucións ou entidades oferten prácticas sen ningunha axuda económica, e prohibir tamén o encadeamento de períodos de prácticas nunha mesma empresa.

Así mesmo, no Marco Europeo de calidade das prácticas profesionais, ínstase a que as entidades empregadoras e que acollen os estudantes en prácticas, asuman a Recomendación de 10 de marzo de 2014 sobre un marco de calidade para os períodos de prácticas.

PLATAFORMA POR UNHAS PRÁCTICAS DIGNAS NO XORNALISMO*

*Organizacións que integran a plataforma:
Federación de Asociaciones de Periodistas de España (FAPE) 
Colexios de Xornalistas de Andalucía, Asturias, Castela e León, A Rioxa, Murcia e País Vasco 
Foro de Organizacións de Xornalistas (FOP), integrado por: Agrupación de Periodistas de CCOO, Agrupación de Periodistas de UGT, Federación de Sindicatos de Xornalistas (FeSP), Col.legi de Periodistes de Catalunya, Colexio Profesional de Xornalistas de Galicia, Asociación Nacional de Informadores Gráficos de Prensa e Televisión (ANIGP-TV) e Sindicat de la Imatge-UPIFC.
Representación dos alumnos: Eduardo Robaina Artiles